Nabożeństwo żałobne

Nie żyje Marek Górski – pruszkowski zegarmistrz, konstruktor zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

W dniu 28. czerwca zmarł inżynier Marek Górski, doskonale znany, lubiany i szanowany pruszkowski zegarmistrz, konstruktor mechanizmu zegara na Zamku Królewskim w Warszawie, a także konstruktor i wykonawca wielu zegarów mechanicznych, oraz zegarów elektronicznych na budynkach przestrzeni publicznej nie tylko w Polsce.
Rzetelny zegarmistrz, ceniony nie tylko przez lokalną społeczność.

Marek Górski urodził się w dniu 28. listopada 1944 roku, choć w dokumentach osobowych jako jego data urodzenia figuruje dzień 1. stycznia 1945 roku.
Był synem Henryka Górskiego – zegarmistrza działającego w Pruszkowie od 1947 roku i Zofii, która po śmierci swego męża prowadziła zakład zegarmistrzowski w Pruszkowie. Marek Górski posiadał także siostrę – Barbarę.

Marek Górski po ukończeniu szkoły podstawowej i później Technikum Mechanicznego w Pruszkowie, rozpoczął studia wyższe na Politechnice Warszawskiej.
Wydział Mechaniki Precyzyjnej (obecnie Mechatroniki) ukończył 21. marca 1972 roku, w specjalności Drobne Mechanizmy, co było „najbardziej zegarmistrzowskim” kierunkiem na technicznych uczelniach wyższych w Polsce.
W trakcie studiów poznał swojego przyszłego mentora i przyjaciela, późniejszego profesora Nauk Technicznych – Zdzisława Mrugalskiego.

Jeszcze w czasie studiów Marek Górski zaprzyjaźnił się także z nestorami polskiego zegarmistrzostwa – braćmi zakonnymi z Niepokalanowa – Wawrzyńcem, Aleksandrem Podwapińskim i Bernardem Bartnikiem, autorami monumentalnego, wielotomowego dzieła obejmującego cały zakres wiedzy zegarmistrzowskiej. To właśnie na potrzeby tegoż wydawnictwa, na prośbę autorów, Marek Górski wykonywał dla nich rysunki techniczne niezbędne dla wydania kolejnych, książkowych pozycji.

Zaraz po ukończeniu studiów, jako inżynier, zgodnie z nakazem rozpoczął pracę w Centralnym Biurze Konstrukcji Obrabiarek w Pruszkowie.

Dzięki znajomości zegarmistrzostwa i wskazany przez braci zakonnych z Niepokalanowa Marek Górski został zaproszony do włączenia się w prace Zespołu Budowy Zegara na odbudowywany Zamek Królewski w Warszawie, powstałego przy Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy.
Przy współpracy z Profesorem Zdzisławem Mrugalskim wykonał projekt konstrukcji mechanizmu zegara na Zamek Królewski w Warszawie, a za pozwoleniem pracodawcy i wspólnie z kilkoma kolegami z pracy – kreślarzami, w zakładzie pracy, nie licząc spędzonych tam godzin, wykonał wszystkie rysunki detali tegoż mechanizmu.
Konstrukcja zegara na Zamku Królewskim w Warszawie, to niepodważalne dzieło inżyniera, zegarmistrza Marka Górskiego.
Wspierał on także pracujących wieczorami, w suterynie przy ulicy Bugaj montujących mechanizm zegara zegarmistrzów.

Wraz z projektem mechanizmu zamkowego, na desce kreślarskiej projektanta – Marka Górskiego powstała konstrukcja mniejszego mechanizmu „do szerokiego stosowania”.
Dzięki temu dokonaniu, wykonanymi przy współpracy z warszawskimi zegarmistrzami, doskonałymi, mechanicznymi zegarami może poszczycić się wiele budynków przestrzeni publicznej nie tylko w Polsce. Wśród nich należy wymienić choć kilka następujących: Zamek Książąt Pomorskich w Szczecinie, kościół p.w. Świętego Józefa na Kahlenbergu pod Wiedniem, Pałacyk  Sokoła w Pruszkowie, Kolegiata w Łowiczu, budynek poczty w Dąbrowie Górniczej, Ratusz w Piasecznie, czy zegar kwiatowy przy Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie.


Ceniony wśród braci zegarmistrzowskiej, przy wykonywaniu zegarów przestrzeni publicznej współpracował i przyjaźnił się przykładowo z: Profesorem Zdzisławem Mrugalskim, Janem Gorajem, Władysławem Zaleskim, Markiem Biniem, Wiesławem Bieleckim, Zbigniewem Urbańskim, Tadeuszem Charytoniukiem, Bogdanem Urbanem, Wiesławem Rykowskim, Jurkiem Dybowskim, Maciejem Kwiatkowskim, Markiem Marszałkiem, Wojciechem i Stefanem Kamińskimi.

Marek Górski prowadził rodzinny zakład zegarmistrzowski w Pruszkowie, w ramach której to działalności, poza wytwarzaniem i montażem zegarów przestrzeni publicznej (tak mechanicznych, jak i elektronicznych) prowadził usługi dla ludności.
Także w tej działalności dał się poznać jako wysokiej klasy zegarmistrz, który z sukcesem podejmował się napraw bardzo wymagających zegarmistrzowskich wyrobów.

Od 2000 roku, jako konserwator opiekował się zegarem na Zamku Królewskim w Warszawie. W kolejnych latach jego prac zegarmistrzowskich, we wszystkich działaniach wspierał go syn Bartłomiej Górski, który przejął tak rodzinny zakład zegarmistrzowski jak i opiekę nad wykonanymi, czy też przyjętymi do opieki wieloma zegarami przestrzeni publicznej.

W połowie drugiej dekady obecnego wieku, choroba zmusiła Marka Górskiego do zaprzestania pracy zawodowej, co nie spowodowało wcale zaniku zainteresowania zegarami, zegarkami, którymi z zawodową radością zajmował się przez całe swoje życie. W czasie choroby, o zegarach i zegarkach chętnie rozprawiał odwiedzającymi go przyjaciółmi.
Ostatnie swoje lata Marek Górski spędził w domu u boku ukochanej małżonki Anny i najbliższej rodziny.

Nabożeństwo żałobne odbędzie się 4. lipca o godzinie 11.00 w Pruszkowie – Żbikowie.

http://wpr24.pl/zmarl-marek-gorski-slynny-pruszkowski-zegarmistrz/
Marek Górski był synem Henryka Marka Górskiego, który w 1947 r założył w Pruszkowie firmę Zegarmistrzostwo Górski”. Od 1977 roku to właśnie syn przejął prowadzenie zakładu. Marek Górski to dyplomowany zegarmistrz i absolwent Wydziału Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej. Początkowo firma zajmowała się naprawami zegarków należących do mieszkańców Pruszkowa.

W 1972 r Marek Górski podjął się wykonania konstrukcji zegara wieżowego dla Zamku Królewskiego w Warszawie, który został wybudowany przez grupę rzemieślników warszawskich pod kierownictwem zegarmistrza Władysława Zalewskiego. Konsultantem naukowym był prof. Zbigniew Mrugalski z Politechniki Warszawskiej z Wydz. Mechaniki Precyzyjnej. Zegar rozpoczął odmierzanie czasu, gdy zakończono pierwszy etap odbudowy Zamku Królewskiego w 1974 r. Prace przy tym zegarze trwały ponad 2 lata i były wykonane przez wszystkich uczestników całkowicie nieodpłatnie.

Od tamtej pory firma Marka Górskiego zbudowała kilkadziesiąt zegarów wieżowych. Dodatkowo pruszkowski zegarmistrz zajmował się serwisem i naprawą istniejących i często zabytkowych zegarów wieżowych.

Marek Górski od chwili przystąpienia w 1977r do Cechu rzemiosł Różnych w Pruszkowie aktywnie pracował w jego władzach, pełniąc przez 2 kadencje funkcję starszego Podstarszego Cechu. Uhonorowany wieloma odznaczeniami, z których najważniejsze to: Złoty Krzyż Zasługi, w listopadzie 1997r, “Złoty medal im. Jana Kilińskiego “ na zasługi dla Rzemiosła Polskiego ”Złoty Laur” nadawany liderom rzemiosła i kupiectwa przez magazyn “Super Kontakty”, ”Kupiec Roku 2006”.

Od 1999 r w firmie pracuje przedstawiciel kolejnego pokolenia zegarmistrzów – syn Marka Górskiego – Bartłomiej.

Nabożeństwo żałobne zostanie odprawione 04.07.2022 r. o godz. 11:00 w kościele NP. NMP w Pruszkowie – Żbikowie, po czym nastąpi odprowadzenie na cmentarz miejscowy.

Dzwony zegara Zamku Królewskiego w Warszawie

Bardzo ważnym i ciekawym elementem zegara na Zamku Królewskim w Warszawie są jego dzwony. Wykonane w czynie społecznym przez firmę Antoniego Kruszewskiego z Węgrowa, podobnie jak pozostałe elementy zegara będące dziełem Zespołu Budowy Zegara przy Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy, rozpoczęły swoją służbę w dniu 19. lipca 1974 roku.

Od tego dnia, w niespełna dwa tygodnie po ukończeniu budowy Zamku Królewskiego w tak zwanym stanie surowym, zegar z jego dzwonami niezawodnie informują warszawiaków o upływającym czasie.

Jak do tej pory, o zegarowych dzwonach niewiele się mówiło. Informacje o niezwykłości mechanizmu zegara i dokonaniach członów zespołu jego budowy pojawiały się w różnorakich mediach od czasu do czasu, a dzięki książce Profesora Zdzisława Mrugalskiego znana jest dość dokładnie historia jego powstania.
Zegarowe dzwony z Wieży Zygmuntowskiej Zamku Królewskiego w Warszawie nie doczekały się jeszcze specjalnej, szerszej publikacji.

Zadanie uzupełnienia wiedzy o dzwonach zegara Zamku Królewskiego w Warszawie ma, choć w części, wypełnić poniższa publikacja.

Dzwony i ich wykonywanie

Jako że wiedza o historii, budowie i własnościach dzwonów, przynajmniej w gronie miłośników zegarków może nie być powszechną, to kilka ogólnych informacji na ten temat znalazło się poniżej. Jest to swego rodzaju wstęp do publikacji o historii dzwonów zegara Zamku Królewskiego w Warszawie.

Encyklopedyczna definicja dzwonów jest następująca:
„Dzwon jest instrumentem muzycznym należącym do grupy idiofonów naczyniowych. Jest instrumentem perkusyjnym, gdyż źródłem dźwięku jest drganie całego „naczynia”, pobudzanego uderzeniami serca lub bezpośrednimi uderzeniami za pomocą innego przedmiotu np. belki lub bijaka. Oprócz samodzielnych egzemplarzy, używanych głównie do celów sygnalizacyjnych i religijnych, istnieją również zespoły odpowiednio nastrojonych dzwonów, tworzących większe instrumenty – carillony. Uderzanie poszczególnych dzwonów w odpowiedniej kolejności pozwala na wygrywanie melodii i utworów wielogłosowych…

Rodzaje dzwonów
Dzwony można podzielić na kloszowe, kuliste z sercem, kuliste bez serca (grzechotkowe) bezsercowe głębokie i bezsercowe płytkie. Materiałami wykorzystywanymi do budowy dzwonów dużych jest brąz, spiż lub staliwo…



Budowa dzwonów
Klasyczny dzwon składa się (patrząc od góry ku dołowi) z korony (1), hełmu (2), krawędzi górnej(3), płaszcza (4), wieńca (5) i krawędzi dolnej (6). Wewnątrz dzwonu może znajdować się serce (7). Korony dzwonów wyposażone są w kabłąki (zwykle cztery lub sześć), lub trzpienie służące do zawieszenia instrumentu. Dzwon stalowymi taśmami lub klamrami mocowany jest do jarzma, które stanowi ruchomy element zawieszenia. Jarzmo osadzone jest w nieruchomym siedzisku. Wyjątek stanowią dzwony zegarowe, mocowane na sztywno, których konstrukcja nie wymaga stosowania ruchomego jarzma.”
i

Nie dywagując nad perfekcyjnością powyższego, encyklopedycznego przekazu, warto tylko dodać, że dzwony bezsercowe nazywane są także gongami.

Dzwony zegarowe Zamku Królewskiego w Warszawie

Odwołując się do tej cytowanej powyżej informacji można spróbować przypisać do niej dzwony zegara na Zamku Królewskim w Warszawie.

Dwa dzwony zegarowe nie tworzą carillonu, ale są one zespołem odpowiednio nastrojonych instrumentów, bo inny dźwięk zapewnia dzwon bicia kwadransów, a inny do bicia godzin.
Dźwięk dzwonów uzyskiwany jest dzięki uderzeniu bijaków – młotków wyzwalanych poprzez mechanizm zegarowy. Taki sposób generowania dźwięku oznacza, że dzwony zegarowe na Zamku Królewskim w Warszawie są dzwonami bezsercowymi – gongami.
W zgodzie z podaną definicją są one mocowane na sztywno, bez stosowania ruchomego jarzma.

Wykonawcami dzwonów zegarowych dla Zamku Królewskiego w Warszawie był Antoni Kruszewski z synami Adamem i Andrzejem. Odlanie dzwonów zostało przeprowadzone w czynie społecznym. Dzisiejszym kontynuatorem rodzinnej działalności wskazanych ludwisarzy jest firma: „Odlewnia dzwonów braci Kruszewskich”.

Jak powstają dzwony? Jak powstały dzwony zegarowe dla Zamku Królewskiego w Warszawie?

Gdy Antoni Kruszewski otrzymał zlecenie wykonania dzwonów zegarowych dla Zamku Królewskiego w Warszawie musiał zmierzyć się z ciekawym wyzwaniem jakim było zaprojektowanie nowego żebra dla nietypowego kształtu i oczekiwanych tonów jakie miały zapewnić zamówione dzwony zegarowe. Żebro, to przekrój pionowy przez ścianę klosza dzwonu. Jego zaprojektowanie na etapie wykonania dzwonu decyduje o rodzaju i zakresie tonów, oraz nośności dźwięków emitowanych przez drgający dzwon.

Dzwony zegarowe jako instrumenty muzyczne wyglądają inaczej niż tradycyjne dzwony z racji tego, że są one sporo niższe, przez co projektowanie żebra jest trudniejsze. Dzwon musi zapewnić emisję wszystkich alikwotii – tonów pobocznych wydobywających się z dzwonu po wprowadzeniu go w wibracje. Wprowadzenie w wibrację uzyskuje się poprzez uderzenie młotka w ścianę odlewu w miejscu gdzie ścianka odlewu jest najgrubszą.

Wyzwaniem dla ludwisarza jest to, aby dźwięk dzwonu składał się z wyraźnie słyszalnych pięciu podstawowych alikwot, choć bijący dzwon emituje ich znacznie więcej.
Do podstawowych alikwot należą: pryma – czyli zakładany dźwięk, który jest początkiem akordu molowego dzwonu i najważniejszą z alikwot dzwonu, następnie jest tercja, później kwinta, a dalej oktawa górna i oktawa dolna. Zgrana harmonia tych alikwot da nam poprawny dźwięk pojedynczego dzwonu.

Dzisiaj w projektowaniu żebra służącego do tradycyjnie wykonywanych dzwonów, wielką pomoc niesie informatyka i możliwość użycia specjalnie w takich celów przygotowanych programów komputerowych. W latach siedemdziesiątych poprzedniego wieku, wtedy gdy były wykonywane dzwony zegarowe dla Zamku Królewskiego w Warszawie, ludwisarze musieli bazować na swoim zawodowym doświadczeniu, oraz wnioskach z wielu wykonanych prób i eksperymentów.

Antoni Kruszewski wraz z synami Andrzejem i Adamem, przez kilka tygodni projektowali specjalne żebra dla nowych dzwonów.
Większy dzwon – do wybijania godzin, wydający ton „G” waży 840 kilogramów, a mniejszy – do wybijania kwadransów, wydający ton: „Ais” waży 450 kilogramów.

Tajniki produkcji dzwonów

Dokładnie wykreślone linie żebra dzwonu naniesione zostają na mahoniowe deski, a następnie deski są odpowiednio przycinane. Do każdej z dwóch tak przyciętych desek – szablonów, na odpowiednim końcu, śrubami mocowany jest metalowy element zakończony okrągłym, wykonanym z rury kabłąkiem. W ten sposób powstają szablony dzwonu, niezbędne do wykonania formy dla jego odlania.
Dla każdego wytwarzanego dzwonu niezbędne są dwa szablony. Pierwszy z nich odwzorowuje wewnętrzny, a drugi zewnętrzny profil dzwonu.

Dla wykonania dzwonu, w dole odlewniczym z ogniotrwałych cegieł wymurowuje się i pokrywa gliną rdzeń, którego osią jest stalowy wałek.

Na etapie formowania kształtu dzwonu, kabłąk szablonu wprowadzany jest na wał rdzenia formy. Tak ustawiony szablon ma możliwość obrotu o 360 stopni wokół osi rdzenia, by w ten sposób wyznaczyć przyszły kształt powierzchni dzwonu.

Pierwszą powierzchnią wymodelowaną szablonem jest zewnętrzna powierzchnia rdzenia, która w procesie odlewania odwzorowuje wewnętrzną powierzchnię dzwonu. Jako, że na rdzeń na dalszym etapie wytwarzania dzwonu nakładana kolejna jest warstwa gliny, to separuje się go pokryciem grafitowym , aby powstały na nim model – tak zwany „dzwon fałszywy” nie przylepił się do niego.

Na tak przygotowanym rdzeniu, ludwisarze budują tymczasowy, gliniany model, czyli ten wskazany w poprzednim zdaniu „dzwon fałszywy”. Jego zewnętrzna powierzchnia jest kształtowana za pomocą drugiego szablonu, a następnie jest ona wygładzana.

Do wysmarowanej łojem bydlęcym zewnętrznej powierzchni fałszywego dzwonu przyklejane są, wykonane z wosku, płaskorzeźbione zdobienia: napisy, postacie, herby czy ornamenty. Odbiją się one na nałożonej później formie zewnętrznej, tzw. płaszczu.

Do wykonania zdobień z wosku służą formy wykonane w deskach. Niektóre ze zdobień są dedykowane dla konkretnego dzwonu, a część z nich, tak jak litery napisów i girlandy są uniwersalne – używane dla wielu wykonywanych dzwonów.

Do dnia dzisiejszego zachowały się formy do wykonania woskowych girland i liter napisów użytych dla dzwonów zegara Zamku Królewskiego w Warszawie.

Płaszcz – kolejna warstwa materiału nakładana tym razem na dzwon fałszywy, wykonywany jest z gliny zbrojonej drutem, zawierającej osobliwy dodatek – sieczkę ludzkich włosów, którą dostarczają węgrowskie zakłady fryzjerskie. Użyte włosy, podobnie jak drut są ważną odmianą zbrojenia glinianego płaszcza.

Po rozdzieleniu form „dzwon fałszywy” jest usuwany, po czym w dole odlewniczym następuje centryczne zestawienie rdzenia z płaszczem.
Precyzyjne ustawienie tych elementów zapewnia równe grubości ścianki dzwonu na całym jego obwodzie.
Następnie z płaszczem łączy się dedykowaną dla danego dzwonu formę do wykonania jego korony.
Zapewniając kanały wlewowe do wszystkich zakamarków formy, całość zasypuje się ziemią, która stabilizuje formy i sprawia, że odlew nie stygnie zbyt szybko.

W piecu opalanym twardym drewnem dębowym, bukowym, lub grabowym, znajdującym się przy dole odlewniczym, ludwisarze umieszczają materiał na dzwony. Dla zegara Zamku Królewskiego w Warszawie materiał ten był z nadmiarem dostarczony przez Zespół Budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie, a był zebrany w zbiórce społecznej.

Właściwy proces odlewania rozpoczyna się wybiciem korka spustowego, po czym rozgrzany w piecu do temperatury 1100. stopni spiż płynie kanałami do form. Po odlaniu, zakopane dzwony stygną przez 8 dni. Po tym okresie są one odkopywane, a z ich powierzchni usuwana jest przepalona glina.
Wyciągnięty z dołu odlewniczego gong jest oczywiście w surowym stanie, bez cyzleki, szlifowania i polerowania. Te wykańczające ludwisarskie czynności przeprowadzane są z niezwykłą starannością, by można było z dumą, publicznie pokazać dzwony. W tym przypadku pokazać je szerokiej rzeszy warszawiaków.

Wykonanie dzwonów dla zegara Zamku Królewskiego w Warszawie było i cały czas jest dumą firmy ludwisarskiej „Kruszewscy”. Na starym, dokumentującym fakt wykonania tych dzwonów, zrobionym blisko pięćdziesiąt lat temu zdjęciu, którego tłem są lśniące nowością te właśnie dzwony, znalazła się cała, trzypokoleniowa rodzina rzemieślników i jej krewni.

Zgodnie z przekazem profesora Stanisława Lorentza, na prośbę Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, konsultantem w sprawie oceny jakości dźwięku uzyskanego z dzwonów został prof. Piotr Perkowski z Akademii Muzycznej w Warszawie. Orzekł on, że oba dzwony mają znakomity ton i bardzo długie brzmienie.
Przy odbiorze dzwonów z odlewni w Węgrowie obecny był prof. Jan Zachwatowicz – Przewodniczący Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie, wspomniany powyżej prof. Piotr Perkowski, oraz członkowie Zespołu Budowy Zegara – jego kierownik Władysław Zaleski, oraz między innymi: doc. Zdzisław Mrugalski i Jan Stefanek.

Dzwony zegara Zamku Królewskiego w Warszawie już w Warszawie

Dzwony były gotowe już na początku drugiej połowy października 1973 roku, a w dniu 26. października dotarły do Warszawy, do Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych zlokalizowanym na ulicy Podwale 20, prowadzonym przez Cech Złotników Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy.

Transport dzwonów z Węgrowa do Warszawy w czynie społecznym wykonał PKS Sokołów Podlaski.

Właśnie w dniu 26. października zostały one w uroczysty sposób, z wygłoszeniem specjalnej formuły przekazane przez firmę Kruszewscy „swoim kolegom rzemieślnikom”. W reprezentacyjnym budynku Cechu, jako pierwszy, gotowy element zegara były one prezentowane szerokiej publiczności już od kwietnia 1974 roku. Od pierwszych dni lipca obecnym w muzeum dzwonom towarzyszył gotowy już wtedy mechanizm zegara.

Jeszcze przed przetransportowaniem dzwonów do Zamku Królewskiego, by uzyskać jak najlepszy efekt ich pracy, przeprowadzono próby dźwięku dzwonów z kilkoma rodzajami młotków i dla różnych miejsc uderzania nimi w dzwon.

W sobotę 6. lipca, przed godziną 4. rano, w obecności członków Zespołu Budowy Zegara, ich gości i zgromadzonych warszawiaków, na strop wieży zegarowej powędrowały w kolejności: dolna część kopuły, dzwony zegarowe, mechanizm, górna część kopuły – hełm wieży.

W następnych dniach zamocowano dzwony do elementów konstrukcyjnych kopuły, przymocowano młotki, które za pomocą linek połączono z mechanizmem zegarowym. Uroczyste uruchomienie zegara nastąpiło w dniu 19. lipca 1974 roku o godzinie 11.15. W tej doniosłej chwili dzwony zegarowe odegrały swoją pierwszoplanową rolę. Zgodnie ze wspomnieniami Profesora Zdzisława Mrugalskiego: „Wskazówki zegara zamkowego ruszyły zaraz po wybiciu przez zegar godziny 11.15 (zegar wybił 11 razy na dużym dzwonie i jeden raz na mniejszym). Na Placu Zamkowym rozległy się rzęsiste oklaski”.

Od chwili uruchomienia, do dnia dzisiejszego, dzięki bezawaryjnie działającemu mechanizmowi zegara, dźwięk dzwonów informuje warszawiaków o upływającym czasie.
Niezależnie od pokrywającej powierzchnie dzwonów, nadającej im powagi patynie, ich stan wydaje się być cały czas doskonały, a dźwięk zgodny wymogami postawionymi przed mistrzem Antonim Kruszewskim w roku 1972.

Nadmiar materiału – miniatury dzwonów z firmy Antoniego Kruszewskiego

Surowiec na zegarowe dzwony zbierano w zbiórce społecznej, którą kierował zegarmistrz Jan Stefanek. Zabrany w nadmiarze materiał przekazano w całości do ludwisarni w Węgrowie.
Po odlanie dzwonów zegarowych dla Zamku Królewskiego w Warszawie, z pozostałego metalu firma Kruszewscy odlała dwie miniatury dzwonów (będące pełnowartościowymi dzwonami) i na pamiątkę niezwykłej współpracy przekazała je władzom Cechu.

Miniatury te uwiecznione zostały na wielu zdjęciach wykonanych w salach Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych w trakcie różnorakich, późniejszych cechowych uroczystości.
Po jakimś czasie miniatury dzwonów powędrowały do magazynu muzeum Cechu i… niestety zostały zapomniane.

No okoliczność obchodów 50. rocznicy budowy zegara Zamku Królewskiego w Warszawie, dzięki przypomnieniu ich istnienia przez Antoniego Kruszewskiego (wnuka Antoniego Kruszewskiego – wykonawcy dzwonów), miniatury dzwonów znalazły się ponownie w pomieszczeniach dziennych Cechu. Ze względu na widoczną potrzebę odnowienia miniatur, Antoni Kruszewski zadeklarował możliwość bezpłatnego wykonania takiej czynności.

Mamy nadzieję, że także dla tych wyjątkowych „małych” dzwonów znajdzie się godnie miejsce. Miejsce, które będzie głosiło prześwietne dzieło Zespołu Budowy Zegara na Zamku Królewskim w Warszawie i firmy Kruszewscy z Węgrowa.

Władysław Meller
wsparcie Antoni Kruszewski

Fotografie: z archiwum rodziny Kruszewskich, z archiwum Zdzisława Mrugalskiego, własne autora.

literatura:
Wspomnienia Antoniego Kruszewskiego (wnuka Antoniego Kruszewskiego – wykonawcy dzwonów), Rozmowy i konsultacje autora z Antonim Kruszewskim, Warszawa 2022 rok
Stanisław Lorentz – „Walka o Zamek 1939 – 1980”, Warszawa 1986
Zdzisław Mrugalski – „Zegar na wieży Zamku Królewskiego w Warszawie…”, Warszawa 2014
http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/17025,wegrow-dynastia-ludwisarzy.html dostęp marzec 2022
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzwon_(instrument) dostęp marzec 2022

i Wikipedia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Dzwon_(instrument) dostęp: marzec 2022

ii Alikwoty – elementy składowe dźwięku

Wikipedia o zegarze na Zamku Królewskim

Zegar Zamku Królewskiego w Warszawie na łamach Wikipedii

Dzięki wieloletniej aktywności Profesora Zdzisława Mrugalskiego, a ostatnio, na okoliczność Jubileuszu 50. lecia budowy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie także naszego Cechu, o tymże dziele naszych stołecznych rzemieślników możemy znaleźć więcej informacji.

Co więcej, jako Cech możemy obiecać, że będziemy się starać wiedzę o zegarze i jego twórcach dalej upowszechniać.

Tak się złożyło, że mimo licznych (szczególnie ostatnio) publikacji na temat zegara nie było o nim notki w internetowej encyklopedii – w Wikipedii.

To już na szczęście się zmieniło, w Wikipedii od niedawna funkcjonuje wpis na temat historii zegara Zamku Królewskiego w Warszawie.

Notka ta jest podzielona na następujące rozdziały:

  1. Historia. Zegar przed 1945 rokiem
  2. Historia. Czasy powojenne
  3. Budowa nowego zegara
  4. Tarcze zegara
  5. Dzwony zegarowe
  6. 6 lipca 1974 roku
  7. 19 lipca 1974 roku
  8. Unikatowość zegara Zamku Królewskiego
  9. Niezawodny w działaniu
  10. Wiedza o zegarze. 50. rocznica jego budowy

Oczywiście jak to w Wikipedii nie zabrakło podania źródeł informacji w formie kolejnych punktów:

  1. Literatura
  2. Linki zewnętrzne
  3. Przypisy

Informacja w Wikipedii jest na pewno doskonałą formą propagacji wiedzy o zegarze i umożliwia wskazywanie jego istnienia na wielu platformach internetowych.
Przykładem takiej platformy może być choćby Google Maps, do której istnienie zegara zostało już przez nas zgłoszone.

Zachęcamy do zainteresowania się treścią wpisu i udostępnianiem go na swoich stronach i profilach społecznościowych.

Materiał przygotowany w ramach obchodów Jubileuszu 50. lecia zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

Link do artykułu https://pl.wikipedia.org/wiki/Zegar_Zamku_Kr%C3%B3lewskiego_w_Warszawie

Noc Muzeów 2022 w Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych

Szanowni Państwo!

Za nami kolejna edycja Nocy Muzeów. W bieżącym roku nasze Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych im. Jerzego Januszkiewicza odwiedziło ponad 1300 osób. Wszystkim Państwu serdecznie dziękujemy za przybycie i zainteresowanie zgromadzonymi eksponatami i sztuką złotniczą, zegarmistrzowską, grawerską i brązowniczą.

Nasze Muzeum dostępne jest nie tylko w Noc Muzeów.

Przez cały rok istnieje możliwość zwiedzania Muzeum w grupach od 10 do 20 osób, w środy w godzinach 10.00 – 12.00, po wcześniejszym uzgodnieniu w Biurze Cechu (email: biuro@rzemioslo.waw.pl). Osobami oprowadzającymi są nasi koledzy-rzemieślnicy, którzy chętnie podzielą się swoimi doświadczeniami i wiedzą z zakresu wykonywanego rzemiosła.

W imieniu Zarządu Cechu

Starszy Cechu

Jarosław Durski

Noc muzeów w Muzeum Rzemiosł Precyzyjnych i Artystycznych

Zapraszamy na kolejną edycję nocy muzeów. W przeciwieństwie do zeszłego roku, nie mamy już ograniczeń pandemicznych. Biżuteria, zegarki, prace grawerskie, optyczne i brązownicze. Wszystkie eksponaty łączą precyzja i artyzm wykonania. Podczas odwiedzin w muzeum będą Członkowie naszego Cechu, którzy chętnie opowiedzą o zbiorach i odpowiedzą na pytania odwiedzających. Noc muzeów w tym roku to sobota 14 maja. Nasze muzeum będzie otwarte w godzinach od 18 do 1 w nocy. Serdecznie zapraszamy.

Na ścianie budynku naszego muzeum jest zegar ze znakami zodiaku. Jego mechanizm z poruszającymi się figurami można zobaczyć od wnętrza muzeum o każdej pełnej godzinie.

Zapraszamy