Życiorys Józefa Prymasa – zegarmistrza, współbudowniczego zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

W marcu 1972 roku wykonania nowego zegara na „odbudowywanym z niczego” Zamku Królewskim w Warszawie, podjął się utworzony specjalnie w tym celu, Zespół Budowy Zegara przy Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy. Zwieńczeniem prac Zespołu był działający od 19 lipca 1974 roku kompletnie nowy zegar, składający się z mechanicznego mechanizmu, tarcz ze wskazówkami, oraz dzwonów. 

Jubileusz budowy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie. Zespół Budowy Zegara

Przedstawiany w niniejszym opracowaniu Józef Prymas był członkiem Zespołu Budowy Zegara przy Cechu Złotników, Zegarmistrzów, Optyków, Grawerów i Brązowników miasta stołecznego Warszawy.
Co oczywiste, jego nazwisko figuruje na tablicy upamiętniającej członków Zespołu Budowy Zegara znajdującej się w pomieszczeniu wieży Zamku Królewskiego, gdzie swoje miejsce ma mechanizm zegara.

Mechanizm zegara i Zespół Budowy Zegara

Józef Prymas nie został uwieczniony na pamiątkowym zdjęciu, które zostało wykonane w cechowym Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych, w którym od pierwszych dni lipca 1974 roku był prezentowany mechanizm zegara. Dnia 6. lipca został on uroczyście przetransportowany na Plac Zamkowy i tego samego dnia powędrował na Wieżę Zygmuntowską Zamku Królewskiego w Warszawie.

Józef Prymas prowadził zakład zegarmistrzowski wspólnie z Krystyną Keller. Pracowali oni w budynku Instytutu Badań Jądrowych, na ul. Wilczej 62, pomiędzy ulicami Emilii Plater i Koszykową.

Niestety nie udało się nam znaleźć gotowego, czy przygotować wraz z kimś z rodziny życiorysu naszego kolegi Józefa Prymasa. Nie mamy kontaktu do nikogo z potomków, czy powinowatych kolegi.

Józef Prymas – zegarmistrz, współbudowniczy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie
Józef Prymas – zegarmistrz, współbudowniczy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

Trudno było nam nawet znaleźć zdjęcie kolegi. Dopiero rozmowy z pracującymi w tym samym czasie, co kolega Józef Prymas pozwoliły wskazać go na zdjęciach z uroczystości przeniesienia mechanizmu zegara z budynku Muzeum Cechowego na Plac Zamkowy i dalej na wieżę Zamku Królewskiego.

Józef Prymas – zegarmistrz, współbudowniczy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

Poza tymi jedynymi zdjęciami – pochodzącym z archiwum Zamku Królewskiego i dokumentującymi transport zegara z Muzeum Rzemiosł Artystycznych i Precyzyjnych na Plac Zamkowy, nie mamy też żadnej fotografii kolegi Prymasa.

Józef Prymas – zegarmistrz, współbudowniczy zegara na Zamku Królewskim w Warszawie

Jego osobę udaje się nam poniżej choć trochę przybliżyć dzięki wspomnieniom kolegów – zegarmistrzów pracujących od przełomu lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych w zakładzie Warszawskiej Spółdzielni, na ulicy Wilczej 73, róg Emilii Plater Krzysztofa Wołczka i Wojciecha Kozonia, oraz kolegi z Cechu Marka Binia.

Sąsiedzkie, nie tylko zawodowe wspomnienie o Mieczysławie Soporku. Warszawa 2024 rok. 

Krzysztof Wołczek”:
„Zakład w którym pracował Józef Prymas w latach w których my byliśmy „na rogu Wilczej i Emilii Plater” znajdował się w budynku Instytutu Badań Jądrowych przy ulicy Wilczej 62.

Jako, że kolega Prymas zanim go poznaliśmy pracował przez jakiś czas w zakładzie za granicą (prawdopodobnie Austria, lub Szwajcaria), to do czasu nagromadzenia przez nas wysokiej jakości narządzi odwiedzaliśmy go, gdy potrzebowaliśmy takiej sprzętowej pomocy.
To była sąsiedzka pomoc. Czasami on od nas coś potrzebował, czasami my od niego. Tak się wtedy prowadziło usługi i niezależnie od małej odległości między zakładami dobrze się współpracowało.
Józef był spokojnym, cichym, bardzo kulturalnym człowiekiem.”


Wojciech Kozoń:
„Zakład, w którym pracował Józef Prymas był doskonale znany w całej Warszawie, szczególnie dzięki Krystynie Keller, która służyła wszystkim zegarmistrzom pomocą, jako osoba potrafiąca dorobić kopertę do każdego rodzaju zegarka.
Niezależnie od tego, czy mechanizm był mały, czy duży, płaski, czy gruby. Nie było dla niej rzeczy niemożliwych.
Józef Prymas był osobą wyjątkową. Można powiedzieć, że w gronie rzemieślników był on przykładem kultury zachowania, w tym aspekcie na pewno należał do swego rodzaju elity.
Znaliśmy go także jako współbudowniczego zegara na Zamku Królewskim, ale on nigdy się tymi dokonaniami publicznie nie obnosił”

W styczniu 2024 roku przy okazji rozmowy na temat rocznicy zegara i jego budowniczych Józefa Prymasa wspominał zegarmistrz Marek Biń:
„Józek czekał na wypracowanie obowiązkowych lat i przejście na emeryturę. Takie oczekiwanie wyrażał dość często przy okazji naszych spotkań. Po przejściu na emeryturę odwiedził mnie w pracy i wspomniał, że na plecach pojawiła mu się jakaś ciemna plama. Jak się okazało była to pierwsza oznaka choroby nowotworowej i szybko po tym spotkaniu Józek zmarł.”

przygotował
Władysław Meller